Dorosłe dzieci alkoholików

Jeżeli Twoje dzieciństwo przebiegało w domu, gdzie był obecny problem alkoholowy albo miały miejsce  wydarzenia, które powodowały, że rodzina ograniczała swoje kontakty z otoczeniem, relacje między członkami rodziny nie opierały się na zasadach szczerości i wzajemności, a role i normy nie były w miarę wyraźnie określone oraz zaakceptowane przez poszczególnych jej członków to znaczy, że ta rodzina miała cechy dysfunkcyjności. W takiej rodzinie dzieci uczyły się prawdopodobnie ukrywania swoich problemów i emocji, nie potrafiły się bawić tak jak ich rówieśnicy, a rodzice mówili im: „postępuj tak, jak ci mówię, a nie tak jak ja robię” i oczekiwali, że dzieci spełnią ich niezrealizowane pragnienia. Sytuacja panująca w dysfunkcjonalnych rodzinach, odbija się bardzo często na późniejszym funkcjonowaniu dzieci pochodzących z tych rodzin w ich dorosłym życiu. Dlatego też możemy spotkać młodych-dorosłych, którzy mają trudności w rozumieniu siebie oraz swoich zachowań. Okazuje się później, że ich dzieciństwo przebiegało w rodzinie dysfunkcyjnej i stąd, w swoim dorosłym życiu, przejawiają szereg charakterystycznych cech utrudniających im funkcjonowanie, z których najczęściej spotykane to:

• poczucie odmienności;
• krytyczna samoocena i zbyt poważne traktowanie siebie samego;
• ignorowanie własnych potrzeb emocjonalnych;
• brak umiejętności cieszenia się życiem;
• trudności w rozumieniu tego co jest normalne, a co nie;
• branie odpowiedzialności za wszystko i za wszystkich oraz pracoholizm;
• reagowanie niepokojem, gdy sprawy życiowe wymykają się spod kontroli;
• nadmierna odpowiedzialność albo brak odpowiedzialności;
• nadmierna wrażliwość lub nadmierna obojętność („znieczulenie emocjonalne”);
• funkcjonowanie wg zasady „wszystko albo nic”;
• trudności w realizowaniu do samego końca swoich planów życiowych i częste uleganie impulsom;
• brak zaufania i obawa przed nawiązywaniem bliskich związków z innymi ludźmi;
• stałe poszukiwanie aprobaty dla swojej osoby i obawa przed odrzuceniem;
• poczucie, że jest się ignorowanym, atakowanym;
• nieświadome poszukiwanie napięć i kryzysów, a następnie uskarżanie się na ich skutki;
• obawa przed krytyką i osądzaniem, przy jednoczesnej skłonności do krytykowania i osądzania innych.

Jeżeli przedstawione wyżej problemy są Ci znajome, jeżeli któreś z wymienionych wyżej cech zaobserwowałaś/eś u siebie i przeszkadzają Ci w życiu –  przyjdź do nas, pomożemy je skorygować a może nawet wyeliminować. Pomożemy „rozliczyć się z przeszłością” i podjąć próbę dokonania korzystnych zmian w Twoim życiu. 

Dużym wsparciem w radzeniu sobie z dzieciństwem spędzonym w domu z problemem alkoholowym są grupy DDA (dorosłych dzieci alkoholików). W drugiej połowie lat 70. kilka młodych osób uczestniczących w spotkaniach Grup Rodzinnych Al-anon utworzyło nową grupę o nazwie „Nadzieja dla Dorosłych Dzieci Alkoholików” (Hope for Adoult Children of Alcoholics), której pierwsze spotkanie odbyło się w nowym Jorku, na Manhattanie. Nieco później powstała druga grupa o nazwie „Generation”. W 1978 lub 1979 roku dokonano adaptacji zapożyczonych od AA Dwunastu Kroków i Dwunastu Tradycji. W ten sposób powstała Wspólnota Dorosłych Dzieci Alkoholików (DDA), która na koniec lat 90 liczyła ok. 1500 grup. W 1979 roku, dzięki opublikowanym w „Newsweek’u” artykułom Claudii Black, Stefanii Brown i Sharon Wegscheider, problemy dorosłych dzieci alkoholików ujrzały światło dzienne. Zwracały one uwagę na fakt, że posiadanie członka rodziny, który jest alkoholikiem i zamieszkiwanie wraz z nim powoduje wykształcenie się dysfunkcji wpływających negatywnie na późniejsze funkcjonowanie emocjonalne i społeczne. Wzorem Stanów Zjednoczonych, w połowie lat 80. grupy Dorosłych Dzieci Alkoholików zaczęły powstawać na terenie Polski. Polskie grupy DDA mają swoje strony internetowe (http://www.dda.rosa.org.pl/ oraz http://www.dda.pl/ ). W placówkach leczących uzależnienia, spotykamy też coraz częściej profesjonalne programy terapeutyczne dla tych osób.

Grupu samopomocowe DDA pracują w oparciu o Program 12 kroków.

12 kroków powrotu do zdrowia dla Dorosłych Dzieci Alkoholików

wg Tonego A., współzałożyciela wspólnoty DDA

1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec skutków życia z alkoholizmem i że przestaliśmy kierować własnym życiem.
2. Uwierzyliśmy, że siła większa od nas samych może przynieść nam klarowność.
3. Postanowiliśmy praktykować kochanie siebie oraz zaufać Sile Wyższej jakkolwiek ją rozumiemy.
4. Dokonaliśmy nie obwiniającego obrachunku naszych rodziców, ponieważ w gruncie rzeczy staliśmy się nimi.
5. Wyznaliśmy Naszej Sile Wyższej, sobie i drugiemu człowiekowi istotę porzucenia nas w dzieciństwie.
6. Staliśmy się całkowicie gotowi do rozpoczęcia procesu zdrowienia z pomocą naszej Siły Wyższej.
7. Z pokora zwróciliśmy się do naszej Siły Wyższej o pomoc w naszym procesie
8. Zapragnęliśmy aby się otworzyć na przyjęcie bezwarunkowej miłości od naszej Siły Wyższej.
9. Zapragnęliśmy akceptacji naszej własnej bezwarunkowej miłości poprzez zrozumienie, że nasza Siła Wyższa kocha nas bezwarunkowo.
10. Prowadziliśmy obrachunek osobisty, a także kontynuowaliśmy kochanie i akceptowanie siebie.
11. Poprzez modlitwę i medytację dążyliśmy do coraz doskonalszej więzi z naszą Siłą Wyższą, modląc się jedynie o poznanie jej woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.
12. Staliśmy się przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków, kontynuujemy kochanie siebie oraz praktykowanie tych zasad we wszystkich naszych poczynaniach.

Uwaga: Powyższy tekst Kroków (tłumaczenie nieautoryzowane) różni się od tradycyjnych kroków DDA i pochodzi z książki „ The Laundry List” napisanej przez Tony’ego A. i Dana F. Została ona wydana tylko raz, w 1991 roku. Tony A. zmarł w roku 2004. W tej książce opisane jest wiele ważnych kwestii dotyczących procesu zdrowienia Dorosłych Dzieci Alkoholików. Tony dzieli się w niej swoim doświadczeniem oraz sugestiami. Tony A. jest twórcą oficjalnych materiałów DDA, takich jak: Rozwiązanie oraz 14 cech DDA (The Laundry List). Książkę tę można kupić w języku angielskim w wersji Kindle, oraz tradycyjną wersję (używaną) na stronie Amazon. Z tej samej książki pochodzi poniższy wykaz cech DDA

Lista Cech DDA (The Laundry List)

14 cech charakterystycznych dla DDA

Wygląda na to, że łączą nas te cechy będące efektem dorastania w „domu alkoholowym”.

1. Staliśmy się wyizolowani, obawiamy się ludzi i osób, które mają nad nami władzę lub przewagę.
2. Staliśmy się osobami nieustannie szukającymi uznania i straciliśmy w tym procesie własną tożsamość.
3. Jesteśmy przerażeni gniewem innych i osobistą krytyką.
4. Staliśmy się alkoholikami, poślubiliśmy ich lub mamy oba te problemy równocześnie lub też mogliśmy rozwinąć kompulsywne cechy, takie jak pracoholizm, w celu zaspokojenia naszej chorobliwej potrzeby zaniedbania i opuszczenia samych siebie.
5. Przeżywamy nasze życie z pozycji ofiary i jesteśmy przyciągani przez tę słabość w miłości i związkach przyjacielskich.
6. Mamy nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności i jest nam łatwiej zajmować się innymi niż nami samymi. Pozwala to nam nie przyglądać się zbyt blisko naszym własnym słabościom.
7. Odczuwamy poczucie winy, kiedy stajemy we własnej obronie zamiast ustępować innym.
8. Staliśmy się uzależnieni od przeżywania emocji.
9. Mylimy miłość z litością i mamy skłonność do „kochania” tych, których możemy „żałować” i „uratować”.
10. Jesteśmy wypełnieni uczuciami z naszego traumatycznego dzieciństwa i straciliśmy zdolność do ich odczuwania i wyrażania, ponieważ są one tak bolesne.
11. Osądzamy siebie surowo i mamy bardzo niskie poczucie własnej wartości.
12. Mamy cechy osobowości zależnej, bardzo obawiamy się odrzucenia i jesteśmy gotowi zrobić wszystko, aby utrzymać związek i nie doświadczyć bolesnych uczuć związanych z odrzuceniem, uczuć, które nabyliśmy żyjąc z chorymi, niedostępnymi dla nas emocjonalnie ludźmi.
13. Alkoholizm jest chorobą rodzinną; staliśmy się współuzależnieni i przejęliśmy cechy choroby alkoholowej nawet jeśli nigdy nie sięgnęliśmy po kieliszek.
14. Współuzależnieni raczej reagują na wydarzenia niż je tworzą.

 Tony A.,

 

W materiałach grup samopomocowych DDA (dorosłe dzieci alkoholików) zawarty jest zbiór praw dorosłych dzieci alkoholików. Znajomość tych praw i ich stosowanie powinno ułatwić rozliczenie z przeszłością i pomóc w dokonywaniu zmian w swoim życiu. Oto te prawa:

• Mam prawo do wszystkich dobrych chwil, za którymi tęskniłem przez te wszystkie lata, a których nigdy nie dostałam.
• Mam prawo do radości w tym życiu – tu i teraz; nie tylko do chwilowego, euforycznego uniesienia, ale do czegoś bardziej trwałego.
• Mam prawo odprężać się i bawić – nie używając alkoholu, narkotyków i innych „stymulatorów’’.
• Mam prawo aktywnie dążyć do ludzi, miejsc i sytuacji, które pomagają mi osiągnąć dobre życie.
• Mam prawo powiedzieć o tym, gdy czuję, że coś nie jest dla mnie bezpieczne lub gdy nie jestem na coś gotowy.
• Mam prawo nie brać udziału ani w aktywnym, ani w biernym zachowaniu rodziców, rodzeństwa czy innych osób, robiących ze mnie „wariata”.
• Mam prawo do podejmowania ryzyka w granicach rozsądku i do eksperymentowania z nowymi sposobami zachowań.
• Mam prawo zmieniać moje nastawienie, moją strategię i mój sposób myślenia.
• Mam prawo do popełniania pomyłek i do niespełniania własnych oczekiwań.
• Mam prawo opuścić towarzystwo osób, które świadomie lub przez nieuwagę tłamszą mnie, wpędzają w poczucie winy czy upokarzają. Dotyczy to również mojego rodzica alkoholika, rodzica niealkoholika i każdego członka rodziny.
• Mam prawo położyć kres obcowaniu z ludźmi, którzy powodują, że czuję się poniżany lub upokarzany.
• Mam prawo czuć to, co czuję.
• Mam prawo ufać swoim uczuciom, sądom, wrażeniom i intuicji.
• Mam prawo, jako integralna osoba, rozwijać się duchowo, umysłowo, mentalnie i emocjonalnie.
• Mam prawo wyrażać wszystkie swoje uczucia w sposób niedestrukcyjny, w bezpiecznym miejscu i czasie.
• Mam prawo do takiego czasu, jaki jest mi potrzebny, abym, dzięki eksperymentom z tymi nowymi ideami, mógł wprowadzić zmiany w swoim życiu.
• Mam prawo do selekcjonowania tego, co otrzymałem od rodziców – do przyjęcia tych rzeczy, które dają się zaakceptować i do odrzucenia wszystkiego, co dla mnie jest nie do zaakceptowania.
• Mam prawo do życia zdrowego pod względem psychicznym i duchowym, nawet jeśli będzie ono częściowo lub w całości odbiegać od filozofii przekazanej mi przez rodziców.
• Mam prawo do znalezienia mojego miejsca w świecie.
• Mam prawo korzystać z powyższych praw – żyć w taki sposób, w jaki ja sam/a chcę i nie czekać aż mój rodzic wydobrzeje, będzie szczęśliwy, zwróci się o pomoc lub przyzna, że sam podejmie leczenie.

 

Więcej informacji na ten temat poruszonych powyżej problemów zawiera książka pt. „Uzależnienia, geneza, terapia i powrót do zdrowia”